3
jurisprudence and theology::
falsehood
برهان و الحق (حق) هر دو و بخصوص در ترکیب با یکدیگر واجد وزن سنگینی جهت اثبات و ثبوت موضوعات تصوری و حقیقی و تطابق با واقعیت و حقیقت و صحیح و یقینی بودن هستند (نگاه کنید به توضیحاتی که در ادامه آمده‌اند) به گونه‌ای که به طور مثال نقیض یا ردیه یک "برهان حق"، اگر صرفا معنای لغوی آن را مد نظر داشته باشیم، ارائه دهنده ردیه را در جایگاه باطل و سفسطه قرار می‌دهد و یافتن عنوان مناسب برای نقد را دشوار می‌سازد.
بر این اساس برهان معرب بٌران در معنای صفت (شیء تیز و برنده) یا اسم فاعلی (در حال بریدن) است که توسط آن ادله مخالف را قطع می‌کنیم [یا حق را از باطل جدا می‌کنیم]59.
در تفاوت بین برهان و دلیل دانشمندان علوم نحو می‌گویند برهان، حجت قاطعی (proof) است که به علم منتهی می‌شود، حق توسط آن آشکار می‌شود و باطل توسط آن [از حق] تمیز داده می‌شود، اما دلیل منتهی به ظن (indication) است و علم قطعی در آن نیست61.
قرآن چهار بار به طور مستقیم مخالفین، گروندگان به دین باطل و انکار کنندگان دین حق را که به عمل بر اساس روش اجداد خود و آیین پیشینیان اصرار دارند،خطاب قرار می‌دهد: "برهانتان کجاست" (هاتوا برهانکم)75 که دو بار از این چهار مورد،در همان آیه‌هایی است که واژه حق نیز به کار بسته می‌شود.
در تمام برهان الحق هیچ جا ننوشته است چه عقیده‌ای صحیح است و چه عقیده‌ای باطل، اصراری هم ندارم کسی عقیده مرا بپذیرد یا نپذیرد.
واژگان شبکه مترجمین ایران